22 kwietnia 2025
Organizowane już od 27 edycji przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie „Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego” są wydarzeniem dającym możliwość nieoczywistego spojrzenia na szereg miejsc i zabytków, ale także osobowości i historii związanych z Małopolską.
W tym roku, w dwa majowe weekendy: 17 i 18 maja oraz 24 i 25 maja w Krakowie, ale także w Limanowej i w Zakrzowie koło Niepołomic odbędą się spacery, oprowadzania, wystawy, opowieści, spotkań, gry terenowe i licznych wydarzeń towarzyszące 27. Małopolskim Dniom Dziedzictwa. Jest to jedno z największych cyklicznych wydarzeń ukazujących i promujących bogactwo kulturowe Małopolski. W jego ramach można odkryć zabytki i poznać inspirujące historie pałaców, klasztorów, fabryk i domostw w całej Małopolsce – miejsc, do których przechodzień zwykle nie ma wstępu. Tegoroczna edycja będzie kolejną okazją do poznawania bogactwa kulturowego regionu, w tym szczególnego przyjrzenia się miejsc na co dzień odwiedzanych, a jednak nie do końca przez nas znanych.
W tej edycji przyjrzymy się znaczeniu światła dla malarstwa, fotografii i architektury, a także temu, jak ludzkość radziła sobie z ciemnością, rozświetlając ją nowymi wynalazkami.
Pierwsze dni będą okazją do rzucenia światła na Limanową. 17 i 18 maja otworzy się ona dla nas w całości, w szczególności zapraszając do dwóch miejsc – do Dworu Marsów oraz do rafinerii ropy naftowej. We Dworze będziemy mieli okazję posłuchać nie tylko niezwykłych historii przewodniczek i przewodników, ale także zobaczyć wystawę fotograficzną, zagrać w grę terenową czy… odpocząć podczas pikniku. W parku przy Dworze na limanowskich piknikowiczów czekać będą leżaki, kawiarenka i czytelnia plenerowa. W programie również rodzinne warsztaty i pokaz latarni magicznych oraz prezentacja mody retro.
Nie lada gratką dla miłośniczek i miłośników tras technologicznych, miejsc nieoczywistych oraz pasjonatek i pasjonatów lokalnych historii będzie wizyta w rafinerii ropy naftowej w Limanowej. Odbędziemy spacery historyczne śladami niegdysiejszych pracowników, zobaczymy plenerową wystawę fotograficzną, a na Limanową spojrzymy z wieży rafineryjnej strażnicy. Ale to nie wszystko!
W sobotę wieczorem rozświetlimy Sowliny! Podczas historycznego pikniku przeniesiemy się do pierwszej i drugiej dekady XX wieku za sprawą pokazu latarni magicznych i spektaklu pantomimy Piknik w ramie czasu. Wieczór zakończy projekcja diaporamy o historii rafinerii w Sowlinach na ścianie jednej z hal, wzbogacona oprawą muzyczną na żywo.
Weekend z Dniami w Limanowej to także zwiedzanie Sanktuarium pw. Matki Boskiej Bolesnej czy historyczny spacer po miejscowości. Będzie on także okazją do przywołania postaci Klementyny Zubrzyckiej – Bączkowskiej, której fotografie pokażemy w przestrzeni miasta w ramach specjalnie przygotowanej wystawy Limanowa. Wyświetlone. A o samej Klementynie będzie można posłuchać podczas wykładu w dworze Marsów.
Nie mniej emocji w pierwszy weekend będzie można zaznać w Krakowie. Tu otworzą się dla nas dwa miejsca, które być może już widzieliście – ale nigdy w takiej odsłonie. W willi przy ul. Józefitów 16 przez długie lata funkcjonowało Muzeum Historii Fotografii. Dziś działa tu oddział popularnego Muzeum Fotografii w Krakowie. O „Prafilmówce Krakowskiej”, jej zapleczu i przestrzeniach samej willi posłuchamy podczas licznych oprowadzań. Zajrzymy do pracowni konserwatorskiej, magazynów studyjnych, ciemni fotograficznej…
Z kolei istniejący od XIII wieku klasztor Dominikanów zna każdy krakus i każda krakuska. Czyżby? Podczas pierwszego weekendu dni opowiemy wiele nieoczywistych historii z życia zakonników, skupiając się na symbolice światła. Zgodnie z tradycją matce św. Dominika, Joannie, przed powiciem syna miało się przyśnić, że urodziła psa, który trzyma w pysku zapaloną pochodnię… 17 i 18 maja zwiedzimy klasztor, kościół i Muzeum Oo. Dominikanów, poznając te fascynujące historie.
- Świet(l)ni ludzie z Małopolski
W kolejny weekend będziemy kontynuować tradycję pokazywania znanych miejsc z nieoczywistej strony. Biblioteka Jagiellońska w Krakowie to najstarsza biblioteka uniwersytecka w Polsce. Gmach kojarzony jest ze zbiorami, przestronną czytelnią (czy wręcz czytelniami) – ale czy wiedzieliście, że działa tu także m.in. introligatornia, klinika papieru czy sekcja konserwacji? Oprowadzania po nich, jak i po magazynach czy całym gmachu Biblioteki będą odbywały się przez cały drugi weekend Dni.
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego to nie tylko opowieść o miejscach, ale także o ludziach. Człowiek, który oświetlił Amerykę, polski Nobel, wreszcie – samotnik z Prokocimia. Tak mówiono o Erazmie Jerzmanowskim jeszcze za jego życia. Niemal nie zachowały się po nim zdjęcia, przedmioty, nie ma zbyt wielu wspomnień. Najlepszym świadkiem życia Erazma Jerzmanowskiego i jego żony Anny jest zatem zakupiony z końcem XIX wieku Pałac i Park im. Anny i Erazma Jerzmanowskich w niegdysiejszej podkrakowskiej wsi Prokocim. Przed nami oprowadzania, spacery, warsztaty, wykłady.
Kolejną fascynującą osobowością, którą poznamy za pośrednictwem miejsca, będzie Józef Sperling, kreatywny przedsiębiorca z Rzeszowa, zajmujący się wyrobem mebli i urządzaniem wnętrz. W 1912 kupił pnącą się ku niebu aż na trzy piętra kamienicę przy Sławkowskiej 12, zwaną po prostu Kamienicą Sperlinga. Dzisiaj znajduje się tu galeria obrazów należąca do wnuka pierwotnego nabywcy, architekta i fotografa, Christiana Lepretteʾa.
W końcu nie było Zagrody Apolonii w Zakrzowie, koło Niepołomic, gdyby nie Elżbieta Graboś – uśmiechnięta i kipiąca energią konserwatorka zabytków. Rozrastająca się zagroda, w której przybywało kolejnych uratowanych cudeniek z drewna, stała się dla niej miejscem, w którym wciąż eksperymentuje z materiałami, technologiami oraz rozwiązaniami aranżacyjnymi. 24 i 25 maja będziemy mieli okazję zajrzeć do jej zagrody, zasmakować przysmaków z kiermaszów czy wziąć udział w warsztatach.
We wszystkich wspomnianych miejscach, zarówno małopolskich, jak i krakowskich, będą znajdowały się punkty informacyjne Małopolskiego Instytutu Kultury. Tu też będzie można sięgnąć po bezpłatną książkę Radka Raka pt. „Wszystko jasne”, w której autor opowiada historie związane z zabytkami pokazywanymi podczas tej odsłony Dni Dziedzictwa, wplatając pomiędzy fakty wątki fantastyczne.
Pełny program Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego 17 i 18 oraz 24 i 25 maja dostępny jest na stronie internetowej: www.dnidziedzictwa.pl.
Wstęp do wszystkich zabytków oraz miejsc i udział we wszystkich aktywnościach podczas Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego jest bezpłatny. Na poszczególne wydarzenia obowiązują darmowe wejściówki. Ich rezerwacja będzie możliwa za pośrednictwem strony.
źr.: LDK Limanowa, www.dnidziedzictwa.pl
