13 maja 2024 r.

11 maja 2024 r. odbył się XX Spacer Historyczny po Limanowej „Śladami Limanowian walczących pod Monte Cassino”. Spacer, trwający ponad 3 godziny, poprowadził Karol Wojtas.

Uczestnicy rozpoczęli sobotnią wędrówkę od wizyty w Galerii Miejskiej Biblioteki Publicznej, w której prezentowana jest wystawa historyczna „Mieszkańcy Ziemi Limanowskiej pod Monte Cassino – w 80. rocznicę bitwy”. W przestrzeni galerii, historyk i regionalista Karol Wojtas opowiedział uczestnikom o przebiegu bitwy pod Monte Cassino, a także o udziale w niej mieszkańców Limanowej i Ziemi Limanowskiej. Prowadzący szczegółowo opowiedział o eksponatach znajdujących się na wystawie. Są nimi pamiątki i dokumenty oraz elementy umundurowania i uzbrojenia po ks. pułkowniku Józefie Jońcu, poruczniku Janie Biedzie, sierżancie Janie Tokarczyku i Franciszku Miłkowskim.  Na wystawie prezentowane są także obrazki, które tworzył ks. Józef Joniec oraz inne dzieła sztuki związane z bitwą o Monte Cassino. Karol Wojtas wymienił wszystkich mieszkańców powiatu limanowskiego, którzy walczyli pod Monte Cassino w 2. Korpusie Polskim, 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 5. Kresowej Dywizji Piechoty. Z tych żołnierzy część zginęła podczas walk pod Monte Cassino lub w następnych miesiącach w walkach o Loreto, Ankonę oraz Bolonię, a część przeżyła i wróciła po zakończeniu II wojny do kraju.  Niektórzy udali się na emigrację do Wielkiej Brytanii, Australii, Kanady oraz Stanów Zjednoczonych.

Po obejrzeniu wybranych dokumentów i innych eksponatów wszyscy uczestnicy wydarzenia przeszli na cmentarz parafialny. Tam zatrzymali się przy grobach żołnierzy, którzy walczyli pod Monte Cassino, a później po różnych kolejach losu powrócili do Limanowej i spoczywają w rodzinnych mogiłach i grobowcach.

Zwieńczeniem spaceru była wizyta w domu rodzinnym ks. pułkownika Józefa Jońca. Pani Hanka Zawada – gospodyni historycznego domu rodzinnego Jońców i Krasuniów opowiedziała swoim wuju i jego rodzeństwie,  pokazała także rodzinne pamiątki, w tym obrazek, który dla niej namalował osobiście ks. Józef Joniec. Opowiedziała także o swojej znajomości z pisarzem Melchiorem Wańkowiczem, który jako korespondent wojenny spotykał się z ks. Jońcem na froncie włoskim i opisał go w swoich książkach o Monte Cassino. Sama pani Hanka jako nastolatka poznała się z pisarzem w Warszawie i ze względu na pamięć o jej wuju, ks. Józefie Jońcu, Melchior Wańkowicz przez lata zapraszał ją na różne spotkania autorskie i prelekcje.

źr./fot.: organizatorzy, TV28