Miasto Mszana Dolna jest drugim miastem w Powiecie Limanowskim, znajdującym się w malowniczej kotlinie górskiej. Jest miastem Zagórzan, czyli grupy etnicznej, która ma swój jedyny i niepowtarzalny folklor. Patronem Mszany Dolnej od roku 2009 jest Św. Michał Archanioł, który jako pierwszy i najważniejszy wśród aniołów obdarzony został szczególnym zaufaniem i kluczami do nieba. Od VI w. uważa się go za pogromcę Szatana, złych duchów oraz wszystkich sił wrogich Panu Bogu i Kościołowi.

Do najciekawszych atrakcji turystycznych miasta należą:

•    Kościół pw. Św. Michała Archanioła –przypuszcza się, że początkowo, tj. w roku 1345 parafia była ufundowana i uposażona przez Kazimierza Wielkiego jako świątynia rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Kiedy podczas potopu szwedzkiego Mszana całkowicie spłonęła, patronem kościoła zbudowanego w latach 1891-1901 w stylu gotyckim został Archanioł Michał. Inicjatorem budowy nowego kościoła był ks. Wincenty Jankowski, z kolei większość niezbędnych środków zapewniła hrabiowska rodzina Krasińskich. Ściany i sklepienia kościoła pokryto polichromią artysty malarza Juliusza Makarewicza – profesora ASP w Krakowie. Obecnie wewnątrz kościoła znajdują się:

– zabytkowa kropielnica kamienna z XVII w.,
– XVII-wieczna chrzcielnica,
– zdobiona polichromią ambona,
– obraz Zaśnięcia Matki Boskiej malowany na desce, który pochodzi z początku XVI w.,
– obraz Św. Augustyna z dzieckiem przelewającym wodę z XVII Iw.,
– płaskorzeźba popiersia ks. Józefa Stabrawy, zasłużonego dla Mszany duszpasterza i działacza społecznego,
– w prezbiterium witraż Św. Michała Archanioła, pochodzący z 1922 roku,
– witraż Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z 1929r.,
– witraż Św. Józefa z roku 1930, symbolizujący opiekę Św. Józefa nad ogniskiem domowym.

Wyróżnić można gotycki ołtarz główny z figurami Św. Michała Archanioła, Pana Jezusa i Matki Bożej, oraz 3 ołtarze boczne:

1) ołtarz Matki Bożej Dobrej Rady, w którym umieszczono tryptyk zdobiony scenami z życia Maryi,

2) ołtarz Serca Jezusowego – z trzema obrazami: Serce Jezusa, Ukrzyżowanie oraz Przemienienie Pańskie,

3) ołtarz Św. Józefa

•    Kościół pw. Miłosierdzia Bożego – nową parafię erygowano w 2005 roku, natomiast 30 października 2011 metropolita krakowski kardynał Stanisław Dziwisz pobłogosławił nową parafię.

•    Park dworski – w parku tym można podziwiać zróżnicowaną grupę starodrzewu: topole włoskie, klony, lipy, białe wierzby, dęby szypułkowe. Dawne zabudowania dworskie, znajdujące się w parku, tj. stajnie i mieszkania folwarczne, a także  spichlerz folwarczny z XVIII w., obecnie zostały przekształcone w hotel oraz restaurację, zachowując charakterystyczne cechy architektoniczne. W parku mieści się również budynek starego dworu należący do rodziny Krasińskich, który dzisiaj jest siedzibą Młodzieżowego Zakładu Wychowawczego w Mszanie Dolnej.

•    Cmentarz żydowski – nekropolia z XVIIIw. mieści się przy ul. Zakopiańskiej, w części północnej miasta, na osiedlu Marki. Zachowanych zostało ok.20 nagrobków, przy czym najstarsze pochodzą z XIX wieku. W czasie II wojny światowej został zniszczony przez Niemców. W roku 1991 za sprawą Leo Gatterera z Frankfurtu nad Menem cmentarz ogrodzono i uporządkowano. W chwili obecnej klucz do furtki cmentarza jest przechowywany w Urzędzie Miasta w Mszanie Dolnej.

•    Szlaki turystyczne – aktywnym turystom polecamy:

1)    wejście na Górę Lubogoszcz (967m.) – z Mszany Dolnej na szczyt prowadzą 2 szlaki: czerwony oraz zielony, przy czym szlak koloru czerwonego wydaje się być bardziej ciekawy, gdyż posiada walory widokowe, które rozciągają się początkowo od doliny Mszanki, poprzez osiedle Obłazy, do granicy z lasem. Na szczycie podziwiać można stare bukowe lasy, pochodzące z puszczy karpackiej. Jesienią jest możliwość zbierania grzybów, natomiast przez cały rok Lubogoszcz jest doskonałym miejscem do spacerów. Istnieją także bardzo dobre warunki do uprawiania narciarstwa biegowego. Czas przejścia na szczyt szlakiem czerwonym, a zejście zielonym wynosi ok. 5 godzin. Jest to najpopularniejsza trasa.

2)    Ćwilin (1071,5m.) – z Mszany Dolnej na szczyt prowadzi szlak żółty; jest to dość długa trasa – ok. 4 godzin – jednak pełna walorów widokowych, z widokami na panoramę Beskidu Wyspowego oraz Gorców.

3)    Luboń Wielki (1022m.) – szlakiem czerwonym czas przejścia z Mszany Dolnej przez Przełęcz Glisne wynosi ok. 2,5 godz.

4)    Szczebel (977m.) – tutaj cechą charakterystyczną jest duża stromość zboczy. Ciekawostka jest tzw.” Zimna Dziura”, grota, w której przez znaczną część roku utrzymuje się warstwa lodu.

Foto: parafiamszanadolna.pl , mszanamilosierdzie.pl, mszana-dolna.eu, igorce.eu

W związku z rozpoczynającymi się feriami, wszystkich zainteresowanych mieszkańców i turystów zapraszamy na cykl artykułów poświęconych atrakcjom powiatu limanowskiego. Pierwszy z nich poświęcony jest miastu Limanowa. Zapraszamy do lektury!

Miasto Limanowa uznawane jest za stolicę i jednocześnie centrum administracyjno-usługowo-handlowe, gospodarcze i kulturalne Powiatu Limanowskiego. Patronem miasta jest Św. Walenty, który – zgodnie z legendą – był lekarzem i udzielał sakramentu małżeństwa  młodym legionistom rzymskim. Św. Walenty według podań ludowych wypraszał u Boga liczne uzdrowienia osobom cierpiącym na rozmaite dolegliwości. Został patronem miasta, zanim miejscowość uzyskała prawa miejskie, a więc przed 1565r.

Do najciekawszych miejsc Limanowej, które warto zobaczyć należą:

•  Bazylika Matki Boskiej Bolesnej – jest to kościół z 60-metrową wieżą, w środku którego można podziwiać m.in.: gotycką Pietę z XIVw., koronowaną przez Papieża Jana Pawła II, drewniana chrzcielnicę z 1527r., monumentalne witraże, które zostały zaprojektowane przez młodopolskich artystów, tj. Józefa Mehoffera i Konrada Krzyżanowskiego. W bocznej kaplicy Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej znajduje się ufundowany przez społeczność miejską witraż Św. Walentego z 1923r., który świadczy o jego żywym kulcie. Patronka Bazyliki, Matka Boska Bolesna, również czczona jest jako uzdrowicielka od różnych chorób, głównie chorób oczu. W centralnej części sanktuarium znajduje się wykonana z drewna lipowego Pieta Limanowska. Figura Matki Boskiej Bolesnej została przywieziona z Węgier w 1545r. i umieszczono ją w przydrożnej lipie we wsi Mordarka (obecnie: Limanowa), gdzie wybudowano dla niej kaplicę, zwana Kaplicą Łask. W roku 1753 cudami słynącą figurę przeniesiono do parafialnego kościoła.  Kult Matki Boskiej Bolesnej stawał się coraz bardziej żywy – świadczy o tym ok. 800 podziękowań za przywrócone zdrowie, zebranych w ciągu zaledwie 20 lat. Według zapisów kronik, w 1914 roku nowo powstała Bazylika była ostrzeliwana przez artylerię, jednak wszystkie kule ją omijały. Wtedy też żołnierze sami opowiadali, że „ Pani we mgle zasłaniała nam kościół” oraz wstępowali do domów z obrazem cudownej Matki Bożej mówiąc „ Nie bójcie się – Ta Pani was obroni”. Bazylika została wzniesiona  z okazji 100-lecia uchwalenia Konstytucji 3 maja. Obok sanktuarium znajdują się również: Mała Kalwaria Limanowska, pomnik Jana Pawła II oraz kolumna wraz z 19–toma grającymi dzwonami.

•   Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej – powstało w 1970r. i było inicjatywą głównie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Muzeum ma swoją siedzibę w gruntownie odremontowanym i zaadoptowanym do funkcji muzealnych zabytkowym Dworze Marsów (nazwa dworu szlacheckiego pochodzi od ziemiańskiej rodziny Marsów, do której należał do 1945r.). W pochodzącym z przełomu XVIII/XIX w. dworze w czasie wizyty w Limanowej nocował prezydent Ignacy Mościcki. Obecne muzeum gromadzi natomiast stare dokumenty, rękopisy, eksponaty związane z dziejami miasta i regionu oraz etnografią i kulturą ludową. Mieści również około 30 portretów sławnych Limanowian wraz z notkami biograficznymi. Blisko muzeum znajduje się Kapliczka Św. Walentego.

•  Krzyż na Miejskiej Górze – jest to 37-metrowy pomnik postawiony z okazji 2000 lat chrześcijaństwa. Został wzniesiony na zachodnim ramieniu Łysej Góry, zwanym „Miejską Górą” (716m), w jednym z najpiękniejszych miejsc widokowych Limanowej. Na wysokości 4,5m nad ziemią znajduje się taras widokowy, z którego roztacza się piękna panorama miasta. Z tego miejsca można też podziwiać urzekające piękno Beskidu Wyspowego, Beskidu Sądeckiego, Gorców, jak również – przy dobrej pogodzie – Tatry. Pod tarasem jest kaplica wraz z m.in. kamieniem z Golgoty oraz kopią Cudownej Piety. W odpowiednio przystosowanej do tego kaplicy odbywają się uroczystości religijne. W strukturę Krzyża wmontowano zegar – wybija on godziny oraz gra jakże piękne pieśni maryjne. Do Krzyża prowadzą: z centrum miasta szlak niebieski, z dojściem ok. 1,5 godziny oraz okrężny szlak żółty. Ciekawostką jest, że Krzyż Milenijny jest dwukrotnie wyższy od krzyża na Giewoncie.

•  Kaplica Łaski z cudownym źródełkiem – kaplica znajduje się przy ul. Matki Boskiej Bolesnej i pochodzi z XIX w.; jest ocieniona potężną, liczącą ok.300 lat lipą –pomnikiem przyrody. Woda ze źródełka ma moc uzdrawiania – podobnie jak Matka Boska Bolesna – przede wszystkim choroby oczu. Co roku w I niedzielę po 22 września ma miejsce procesja z Bazyliki Matki Boskiej Bolesnej do Kaplicy Łask.

•  Wzgórze Jabłoniec z cmentarzem z I wojny światowej – jest to zespół cmentarzy żołnierskich z okresu 1914- 1945, usytuowany w miejscu wyparcia Rosjan z terenu Limanowej przez atak Węgrów – huzarów po dowództwem płka Othmara Muhra. To wydarzenie wiąże się z prowadzonymi przez Rosjan działaniami wojennymi na znacznym obszarze Galicji, w tym Limanowszczyzny. 11 grudnia 1914r. Rosjanie z zaskoczenia objęli okopy obrońców na wzgórzu Jabłoniec (624m.n.p.m.), które góruje nad Limanową. Na wzgórze to prowadzi asfaltowa droga, zaraz za ostatnimi zabudowaniami Limanowej, która odchodzi stromo w prawą stronę od szosy w kierunku Nowego Sącza. Właśnie tam, otoczony drzewami znajduje się cmentarz wojenny na wzgórzu Jabłoniec, wraz z kaplicą w kształcie pocisku artyleryjskiego – mauzoleum płka Muhra. Na cmentarzu tym spoczywa 161 żołnierzy austro-węgierskich, 1 niemiecki i 247 rosyjskich. Po drugiej stronie drogi, która dzieli nekropolię na 2 części, znajduje się utworzony po II wojnie światowej cmentarz czerwonoarmistów. Na cmentarzu tym stoi jeszcze obelisk, upamiętniający śmierć grafa Leonarda von Thun-Hohenstein.

•    Limanowski Rynek – to miejsce szczególne! Stanowi doskonałą lokalizację do spotkań, festynów, koncertów. Płytę rynku przyozdabiają fontanna, klomby z kwiatami oraz ozdobne świerki, a w lecie otwarte kawiarenki oraz widok na bazylikę. Na nim także od 2011r. działa Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej, które obsługuje turystów krajowych, zagranicznych oraz mieszkańców Limanowej i okolic, udzielając aktualnych informacji na temat walorów krajoznawczo-turystycznych, kulturowych oraz rekreacyjnych Limanowszczyzny. PCIT działa w ramach Małopolskiego Systemu Informacji Turystycznej.

•  Ziemia Limanowska to również szlaki turystyczne, które prowadzą na m.in.:

1) Sałasz (905,5m.) – na szczyt prowadzi szlak niebieski, czas przejścia ok. 2.30 godz., latem jest możliwe zbieranie runa leśnego i grzybów;

 2) Modyń (1029m.) – tutaj jest również szlak niebieski, czas przejścia ok.3.30 godz., po drodze można zobaczyć cmentarze wojenne z 1914r. na Jabłońcu i Golcowie;

3) Golców (752m.) – szlakiem niebieskim czas przejścia wynosi ok. 2 godz., na zboczu znajduje się cmentarz wojskowy, ze szczytu natomiast rozciąga się panorama Beskidu Wyspowego;

4) Paproć (643m.) – czas przejścia wynosi ok. 2 godz. szlakiem zielonym, gdzie na szczycie można zobaczyć Kaplicę pw. Królowej Beskidów oraz Milenijny Krzyż (20m);

5) Jabłoniec (624m.) – czas przejścia to ok. 45min. szlakiem niebieskim, natomiast ze szczytu oprócz cmentarza żołnierskiego widać panoramę Limanowej;

6) Jaworz (918m.) – szlak prowadzący na ten szczyt oznakowany jest kolorem niebieskim; z Sałasza na Jaworz czas przejścia wynosi ok. 1 godz. W okresie letnim jest możliwość zbierania czarnych jagód i malin.

Źródło foto: Miasto Limanowa, arch. powiatu limanowskiego

Questing to jeden ze sposobów prezentacji, udostępniania oraz interpretacji dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Polega na tworzeniu nieoznakowanych szlaków, którymi można wędrować, rozwiązując zagadki zawarte w wierszowanych wskazówkach. Questy w aplikacjach mobilnych są dla mieszkańców oraz turystów formą edukacji i rozrywki, a dla miejsc w Powiecie Limanowskim dodatkową formą promocji.