Powiat Limanowski

Rezerwat przyrody „Luboń Wielki” został powołany Zarządzeniem MLiPD z dnia 15 lipca 1970r. (MP Nr25 z 8 sierpnia 1970 r.). Administracyjnie obszar ten leży w gminie Mszana Dolna i zajmował pierwotnie powierzchnię 12,64 ha. Rozporządzeniem z dnia 28 kwietnia 2004 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. z dnia 11 maja 2004 r. Nr 95 poz. 1335) Minister Środowiska powiększył obszar rezerwatu do pow. 35,24 ha.
W skład rezerwatu wchodzi obszar działki nr 1/1 (oddział 116 a,b,c, droga) o pow. 33,53 ha i części działki nr 1/2 (oddział 115 b) o pow. 1,71 ha, położony w jednostce ewidencyjnej Mszana Dolna, w obrębie raba Niżna.
Oddziałom i wydzieleniom tym odpowiadają oddziały i wydzielenia oznaczone „Planem urządzania lasu nadleśnictwa Limanowa” na okres od 1.01.1996 r. do 31.12.2005 r., według stanu na dzień 9.03.2004 r.
Został on utworzony w celu zachowania ze względów przyrodniczych, krajobrazowych i naukowych całości osuwiska fliszowego z bogactwem form geologicznych.
Ponadto rezerwat chroni elementy flory i fauny charakterystyczne dla lasów bukowych i bukowo-jodłowych regla dolnego oraz gleby wyższych położeń górskich.
Jest to rezerwat typu skalnego, ze skałami krzemianowymi, rodzaju geologicznego, erozyjnego. Na terenie „Lubonia Wielkiego” stwierdzono występowanie roślin chronionych, objętych ochroną całkowitą: naparstnicy zwyczajnej i śnieżyczki przebiśnieg.
Rezerwat ten ma aktualny plan ochrony na lata 1996-2015. W roku 1997 (na wniosek Nadleśnictwa) opracowano plan poszerzenia rezerwatu o wydzielenia 115a,b, 116b,c, w wyniku którego powierzchnia rezerwatu wzrosła by do 37,92 ha. Za tym wnioskiem przemawiało to, że poza rezerwatem pozostały inne elementy objętego ochroną osuwiska, tj. pakiety skalne, jęzor osuwiskowy wraz z gołoborzami, rozpadliny i szczeliny skalne poniżej gołoborza, wały koluwialne, stoki zasłane blokowiskami skalnymi. Ponadto w oddziale 115a,b znajduje się fragment innego osuwiska i stoku pokrytego rumowiskiem skalnym. Mimo tych planów został on powiększony tylko do pow. 35,24ha.

                                  Osuwisko fliszowe (źródło fot. Wikipedia)

Rezerwat częściowy „Kostrza” został powołany Zarządzeniem Nr 5/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001r. Rezerwat częściowy „Kostrza” położony jest na północnym stoku góry o takiej samej nazwie. Powierzchnia 38,56 ha.
Rezerwat położony jest na terenie wsi Kostrza – Gmina Jodłownik i wsi Rupniów – Gmina Limanowa, stanowiący własność Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych, Nadleśnictwa Limanowa, Leśnictwa Kostrza. Całość rezerwatu należy do obrębu Limanowa (oddz. 26d-h, 27g-i, 30b-d).
Przedmiotem ochrony tego obszaru jest stanowisko języcznika zwyczajnego (Phyllitis scolopendrium), które jest jedynym znanym miejscem występowania na terenie Beskidu Wyspowego oraz dobrze wykształconych zbiorowisk roślinnych wraz z dobrze zachowanych starodrzewem buczyny karpackiej i jaworzyny górskiej.
W skład rezerwatu przyrody wchodzą części działek gruntowych obrębów ewidencyjnych Kostrza i Rupniów, którym odpowiadają oddziały i wydzielenia leśne według numeracji przyjętej w planie urządzenia lasu Nadleśnictwa Limanowa, obowiązującego na okres od 1.01.1996 do 31.12.2005 roku:
1) obręb ewidencyjny Kostrza:
część działki nr 276/4 o powierzchni 9,90 ha (oddział 26 d, f, g, h), część działki nr 276/3 o powierzchni 12,24 ha (oddział 27 część g, h, i, część linii oddziałowej), część działki nr 276/2 o powierzchni 12,36 ha (oddział 28 i, część drogi, część linii oddziałowej),
2) obręb ewidencyjny Rupinów:
działka nr 70 o powierzchni 2,54 ha (oddział 30 b, c), część działki nr 919 o powierzchni 1,52 ha (oddział 30 część
1. Na obszarze rezerwatu przyrody zabrania się:
1) pozyskiwania, niszczenia lub uszkadzania drzew i innych roślin, z wyjątkiem przypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego,
2) zbioru wszystkich dziko rosnących roślin,
3) zbioru owoców i nasion drzew i krzewów, z wyjątkiem nasion na potrzeby odnowienia lasu,
4) polowania, wędkowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia nor i legowisk zwierząt,
5) wydobywania skał i minerałów,
6) niszczenia gleby lub zmiany jej użytkowania,
7) wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości, innego zanieczyszczania wód i gleby oraz powietrza,
8) zakłócania ciszy,
9) palenia ognisk, wyrobów tytoniowych, używania źródeł światła o otwartym płomieniu,
10) stosowania środków chemicznych,
11) zmiany stosunków wodnych,
12) umieszczania na obszarze rezerwatu tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków nie związanych z ochroną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa w rezerwacie,
13) ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego, jazdy konnej wierzchem poza szlakami do tego wyznaczonymi, określonymi w planie ochrony, za wyjątkiem służb leśnych oraz służb ochrony przyrody,
14) ruchu pojazdów poza drogami do tego wyznaczonymi,
15) wprowadzania psów bez smyczy i kagańca.
2. Zakazy, o których mowa w ust. 1 nie dotyczą:
1) wykonywania zabiegów wynikających z planu ochrony lub rocznych zadań ochronnych, a także w przypadku konieczności likwidacji nagłych zagrożeń, nie ujętych w planie ochrony lub rocznych zadaniach ochronnych za zgodą Wojewody,
2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem publicznym,
3) wykonywania zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa,
4) prowadzenia badań naukowych za zgodą Wojewody,
5) stosowania środków chemicznych w gospodarce leśnej i łowieckiej koniecznych ze względu na ochronę odnowień.

Bezpośredni nadzór nad rezerwatem przyrody sprawuje Nadleśniczy Nadleśnictwa Limanowa.
Rezerwat przyrody Mogielica – faunistyczny rezerwat na szczycie i północnych stokach najwyższego szczytu Beskidu Wyspowego – Mogielicy (1170 m), który został powołany Zarządzeniem nr 37/10 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia 30 grudnia 2010 r.
Zajmuje obszar o powierzchni 50,44 ha położony w gminach Dobra i Słopnice. Ponadto utworzono jego otulinę o powierzchni 90,69 ha. Utworzony został w celu „ochrony głuszca Tetrao urogallus i jego biotopu, a także innych rzadkich gatunków ptaków oraz siedlisk przyrodniczych i form skalnych występujących w szczytowej partii góry Mogielica.
Ze względu na dominujący przedmiot ochrony rezerwat zalicza się do typu faunistycznego, podtypu ptasiego oraz typu biocenotycznego i fizjocenotycznego, podtypu biocenoz naturalnych i półnaturalnych z elementami typu geologicznego i glebowego, podtypu form tektonicznych i erozyjnych.
Ze względu na główny typ ekosystemu, rezerwat zalicza się do typu leśnego i borowego, podtypu borów górskich i podgórskich oraz podtypu lasów górskich i podgórskich. Nadzór nad rezerwatem sprawuje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie.
W wyniku tej inwentaryzacji przeprowadzonej przez Klub Bocian stwierdzono, że na obszarze rezerwatu gniazdują m.in. tak rzadkie w Polsce gatunki ptaków, jak: dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł białogrzbiety, sóweczka, włochatka, drozd obrożny, czeczotka, orzechówka zwyczajna, ponadto teren ten znajduje się w rewirze łowieckim puszczyka uralskiego, puchacza, orlika krzykliwego i orła przedniego. W wielkim kompleksie leśnym Mogielicy stale bytują też wilki i rysie, a czasami pojawia się niedźwiedź brunatny.
Mogielicę porastają głownie lasy bukowo-jodłowe, zaś w kompleksie szczytowym znajduje się naturalny płat górnoreglowej świerczyny.

                          Teren Rezerwatu Mogielica (źródło fot. Wikipedia)