Wylesianie gruntów odbywa się na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 121, poz. 1266 z 2004 roku z późn. zm.).
Zgodnie z w/w ustawą przeznaczenie gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa na cele nierolnicze i nieleśne wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, a pozostałych gruntów leśnych zgody Marszałka Województwa po uzyskaniu opinii Izby Rolniczej. Zmiany tej dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Wyrażenie zgody na przeznaczenie gruntu leśnego na cele nierolnicze i nieleśne następuje na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Do wniosku dotyczącego gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa wójt dołącza opinię dyrektora RDLP, a w odniesieniu do gruntów Parków Narodowych – opinię Dyrektora Parku.
Osoba, która uzyskała zezwolenie na wyłączenie gruntów z produkcji, jest obowiązana uiścić należności i opłaty roczne, a w odniesieniu do gruntów leśnych także jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu. Obowiązek ten powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji.
Wysokość jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu stanowi różnicę między spodziewaną wartością drzewostanu w wieku rębności, określonym w planie urządzania lasu, a wartością w chwili jego wyrębu. W drzewostanach młodszych, w których nie można pozyskać sortymentów drzewnych, odszkodowanie to stanowi wartość kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację drzewostanów.
Szczegółowe zasady ustalania jednorazowego odszkodowania określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2002 r, w sprawie jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu (Dz. U. z dn. 4 lipca 2002 r. Nr 99, poz. 905). Zostały tutaj uwzględnione: wartość drzewostanów, stopień zadrzewienia drzewostanu w wieku wyrębu faktycznego, powierzchnię drzewostanu oraz aktualną cenę sprzedaży 1 m3 drewna.
Na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego marszałek województwa – w odniesieniu do gruntów rolnych, dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w odniesieniu do gruntów leśnych, a w odniesieniu do obszarów wchodzących w skład parków narodowych – dyrektor parku mogą umorzyć całość lub część należności i opłat rocznych, a w odniesieniu do gruntów leśnych również jednorazowe odszkodowanie w razie dokonania przedwczesnego wyrębu drzewostanu w przypadku inwestycji o charakterze użyteczności publicznej z zakresu oświaty i wychowania, kultury, kultu religijnego oraz ochrony zdrowia i opieki społecznej, jeżeli inwestycja ta służy zaspokojeniu potrzeb lokalnej społeczności, oraz dotyczącej powiększenia lub założenia cmentarza, jeżeli obszar gruntu podlegający wyłączeniu nie przekracza 1 ha i nie ma możliwości zrealizowania inwestycji na gruncie nieobjętym ochroną.
